Hướng dẫn tối ưu bánh răng xe đạp leo núi

Bánh răng là những thành phần có thể xác định được sự tiến hóa của những chiếc xe đạp leo núi . Nơi bắt đầu sử dụng bánh răng đó là tại California vào năm 1976 bởi những tay đua huyền thoại đã sử dụng để đi lên đỉnh dốc cao . Vào cuối năm đó ở Colorado những người tiên phong đầu tiên đã thúc đẩy những người clunker của họ đi vòng quanh Pearl Pass Tour đầu tiên tới Aspen.

Một bước đột phá có thể chuyển những chiếc clunker thành những chiếc xe đạp leo núi đã làm hỏng những chiếc bánh xe lăn trên đường trường và có thể cho phép đạp được vô cùng dễ dàng trên những ngọn đồi . Đến hiện tại đã có rất nhiều điều đã xảy ra trong thế giới chuyển động của xe đạp với nhiều sự lựa chọn hơn bao giờ hết thậm chí là những thách thức kỳ lạ với sự thống trị của những kẻ phá hoại. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về thế giới bánh răng xe đạp leo núi nhé!

1.Tại sao phải sử dụng bánh răng trên xe đạp leo núi ?

Khả năng những tay đua đưa ra những mô men dạng xoắn tối đa ( đặt nặng : cứng như thế nào bạn cũng có thể đẩy các bàn đạp xung quanh ) ở mức thấp có nghĩa trong nhiều tỷ số truyền động nhiều khi là không cần thiết . Tại giải Tourde France cách đây khoảng 34 năm trước những chiếc xe sử dụng hệ thống derailleur đã được sử dụng lần đầu mặc dù những người lái xe có thể chuyển đổi bánh sau để có thể sử dụng bánh răng có kích thước khác ở khu vực phía bên kia .

Tuy nhiên nếu như bạn là một người bình thường , đi lên những ngọn đồi lớn mà không có derailler có nghĩa là bạn cần dùng lực ở chân mạnh đồng thời phổi cũng phải hoạt động mạnh dẫn tới ngưỡng đau cao hoặc kết hợp cả hai . Khi đã có rất nhiều thiết bị có sẵn, chúng nhanh chóng được đưa vào sử dụng rộng rãi hơn , không ai có thể thắng cuộc đua với một hoặc hai bánh răng của líp phía sau . Nhờ phạm vi bánh răng líp phía sau rộng có thể cho phép bạn tận dụng được tối đa cơ bắp và sức lực của mình .

 

Bạn cần hơn một sức mạnh đơn giản để có thể di chuyển chiếc xe đạp leo núi của bạn bao nhiêu phụ thuộc vào tốc độ mà bạn muốn đi , những gì bạn và trọng lượng xe đạp của bạn  , gradien mà bạn cưỡi trên . Công suất là một chức năng của mô men xoắn và tốc độ đạp để có thể tao ra được công suất mà bạn có thể đạp chậm nhưng đẩy mạnh hoặc đạp phanh và đẩy ít hơn . Cũng nhờ vào cách các cơ bắp hoạt động , bạn có thể duy trì tốc độ nhanh và dễ dàng đạp chân với độ bền lâu hơn là đạp chậm chạp.

Một sự lựa chọn của các bánh răng có thể duy trì tốc độ ổn định trên các mặt phẳng nghiêng . Với tốc độ nhanh gấp đôi bạn phải đạp tới hai lần và có thể dễ dàng sửa chữa các vấn đề về mỏi cơ và thiếu sức mạnh .

2.Giải phẫu bánh răng xe địa hình 

Líp cassette bao gồm các tầng bánh răng hoạt động như các bánh răng nằm trong Hub của xe đạp . Những đĩa nhỏ cung cấp bánh răng cao hơn và những đĩa lớn lại cung cấp bánh răng thấp hơn . Hiện nay các bánh răng 9 tốc độ là tiêu chuẩn hiện tại , ngoài ra chiếc flagship XX XX của SRAM cung cấp 10 bánh răng và hầu hết là 10 tốc độ cho tới về sau này .

• Derailleur phía sau

Còn có một tên gọi khác là mech đằng sau với sự kết hợp của rất nhiều liên kết trong đó có trục quay , bánh xe và lò xo . Nó giúp xích di chuyển qua các tầng khác nhau của cassette để có thể đáp ứng được yêu cầu khi sử dụng tay đề .  Còn được gọi là mech phía sau, sự kết hợp của các liên kết, trục quay, bánh xe và lò xo là hai công việc. Thứ nhất, nó di chuyển dây chuyền giữa các cốc khác nhau cassette để đáp ứng với các shifters. Thứ hai,nó giúp kết hợp luồn lên các đĩa và các bánh răng khi thay đổi cho phù hợp.

• Derailleur phía trước 

Nó đính trực tiếp vào vị trí của ống đứng . Derailleur trước này còn được gọi là mech đằng trước với bộ phận lồng chứa xích và nằm trên đĩa trước .

• Đĩa xích hay còn gọi là đĩa trước 

Bao gồm các bánh đĩa có thể là một , bộ đôi hoặc bộ ba . Đía giữa thường dành cho những người muốn leo núi , vòng trong cùng thường để đi nhanh . Hiện tại , thiết lập 3 đĩa là tiêu chuẩn nhưng thiết lập 2 vẫn đang phổ biến nhất

• Xích 

Xích được kéo xung quanh bằng dây xích và kéo xích để có thể giúp dễ dàng xoay được bánh xe , do đó nó có thể chuyển đổi những nỗ lực của bạn sang chuyển động về phía trước . Nó phải đối phó với tình trạng căng thẳng cao cũng như có thể làm lệch hướng sang phải để thay đổi thiết bị .

>>Xem thêm : Hướng dẫn điều chỉnh sức căng dây xích trên xe đạp leo núi

• Cần đề

Nơi điểm tiếp xúc của tay tác động lên cáp và bộ đề . Bộ chuyển đổi có khả năng kéo cáp để có thể di chuyển được các bộ phận chuyển đổi . Đòn bẩy cần đề dạng  Trigger Twin-đòn bẩy (một cho lên, một cho xuống) là sự lựa chọn phổ biến nhất, chẳng hạn như Shimano Rapidfire ‘s, nhưng bạn cũng sẽ tìm thấy sang số xoắn, như Shift Grip, và đòn bẩy phanh tích hợp / sang số.

3.Làm thế nào derailleurs làm việc?

Bộ phận Deralleurs hay còn được gọi là mech đã tồn tại và trải qua một thời gian rất dài . Các mô hình derailleur phía sau có cánh tay dài có thể xoay ngươc từ chuỗi dây xích hầu như không nhận ra nó là kẻ phá hoại hay derailleur . Nhưng cho tới cuối những năm 1930 đã xuất hiện những thiết kế hình chữ nhật quen thuộc đặt ở gần trục sau . Một đầu của liên kết hình chữ nhật được gắn vào phía khung , còn lại là một các lồng có tới 2 bánh xe jockey.

Lồng có thể được nâng lên cho phép nó có thể làm mất xích , kết quả việc sử dụng một xích chiều dài trên các kết hợp đĩa và bánh răng phía sau của líp. Các liên kết có thể di chuyển lồng vào và ra , đẩy phần xích vào những bánh răng liền kề. Cáp biến đổi có khả năng kéo thành một chiều có khả năng chống lại những lò xo kéo trở lại khi những căng thẳng có thể được giải phóng.

Những Derailleur ra đời trước đó có những liên kết có thể di chuyển thao chiều ngang cũng có nghĩa là khoảng cách giữa các bánh răng MTB  cùng phần bánh đà cao hơn khi bạn di chuyển sang các bánh răng nhỏ hơn . Điều đó cho phép thực hiện sự chuyển dịch nhất quán giữa các bánh răng , nhưng cũng phải cho tới năm 1964 thì Sun Tour mới cho ra rằng nó sẽ có ý nghĩa hơn cho các liên kết được nghiêng để các jockey vẫn còn một khoảng cách liên tục từ các bánh răng .

Sự phát triển đơn giản này đã cho phép Sun Tour này có thể thống trị được hệ thống truyền tải xe đạp trong vòng những 20 năm cho tới khi vào thời điểm đó mọi người có thể bắt đầu sử dụng kể cả những người đi trước như Shimano.

• Cần đề  ergonomics

Đầu xe là những chiếc cần đòn đơn giản với thiết bị ma sát có thể giữ chúng được đúng vị trí . Sau đó lập chỉ mục đã xuất hiện và các đòn bẩy có thể nhấp riêng biệt , cung cấp những phản hồi hữu ích . Tiếp theo những đòn bẩy đơn giản có thể phát triển thành một đòn bẩy có tay vịn hoặc một thanh xoắn trên thanh . Sau đó một trong những đòn bẩy đã trở thành một ngón tay kích hoạt cho đến khi ngón kép được trở lại . Cuối cùng ngón tay cũng có thể được kích hoạt bằng ngón cái . Và bộ chuyển đổi được kết hợp với đòn bẩy phanh để bạn có thể dễ dàng di chuyển lên xuống thay đổi thiết bị.

Phổ biến hiện nay , sự chuyển dịch đã được giải quyết phần nào  , tay đề được bố trí chuyển để kích hoạt dưới phanh có thể chiếm ưu thế , mặc dù những đòn bẩy kép và tay lái dang xoắn vẫn có những thu hút đang kinh ngạc . Sau những thiết lập trên đòn bẩy bạn cũng sẽ có những tùy chọn thiết lập . Như tay lái kép Dual Control cho phép bạn chọn cách xa thanh dọc mà họ đặt và ở góc độ nào.

Những người sử dụng có thể thay đổi độ dài khác nhau , đặt tay gần nhau hoặc thậm chí là xa hơn . Bộ kích hoạt có thể được đặt ở các vị trí thậm chí là góc độ khác nhau liên quan tới phanh và một số mô hình có thể được lắp bên trong hoặc ngoài khu vực đòn bẩy , hãy kiểm tra xem những cài đặt nào là phù hợp nhất với bạn nhé.

>>Xem thêm : Hướng dẫn căn chỉnh bộ đề xe đạp MTB

4.Khả năng tương thích

Hầu hết những xe đạp đi kèm với sự phối hợp của các thành phần từ những groupset khác nhau nhưng có điều không phải tất cả các bộ phận sẽ có thể làm việc cùng nhau. Không có vấn đề gì với đĩa hoặc với líp cassette , tất cả các cassette 9 tốc độ đều có khoảng cách bánh răng khác nhau , do đó bạn có thể sử dụng kết hợp SRAM với các thiết bị Shimano khác hoặc ngược lại . Bạn cũng có thể sử dụng bộ chuyển động 9sp với líp cassette 8 hoặc 7 tốc độ miễn là bạn đang sử dụng bộ chuyển đổi với những thiết lập chỉ mục chính xác . Chỉ thực sự không kết hợp được SRAM với Shimano với cần đề và derailleur phía sau . Shimano sử dụng tỷ lệ khởi động là  2: 1 (hai dây cáp kéo cho một bộ phận chuyển động của derailleur ), trong khi SRAM sử dụng 1: 1, vì vậy chúng sẽ không hoạt động với nhau. SRAM không bán các phiên bản tương thích Shimano của kích hoạt và chuyển đổi xoắn của nó.

Hệ thống bánh răng hành tinh là một cách đóng gói bánh răng vào một không gian nhỏ, và như vậy là khá tiện dụng cho một chiếc xe đạp leo núi . Một bánh răng hành tinh có thể bao gồm các bánh răng ‘mặt trời’ ở giữa, bánh răng dạng vòng ‘xung quanh bên ngoài và một số bánh răng’ hành tinh ‘có kích thước bằng nhau kết nối cả hai. Tùy thuộc vào thành phần nào được giữ và quay, các bộ phận sẽ di chuyển ở các tốc độ khác nhau.

Trong một trục khuỷu Truvativ Hammerschmidt, cánh tay quay được gắn liền với các bánh răng của hành tinh nhỏ hơn thông qua cái nhìn giống như các bulông xích. Chuỗi xích trong thực tế được kéo từ bánh răng, trong khi bánh trung tâm được gắn vào khung và không thể xoay được. Ở bánh răng thấp, toàn bộ bị khóa chỉ có đĩa và crank quay mới nhau . Khi mở khóa đĩa có thể lái được 1,6 lần mỗi khi quay quay, cung cấp bánh răng ‘làm việc khá nhiều ‘.

 

Bên trong hệ thống đĩa có thể thấy được bánh răng xe đạp MTB trung tâm được gắn với bánh răng mặt trời và các bánh răng nhỏ như bánh răng nằm bên trong bỏ Hub. Để có được tỷ lệ răng hơn , một loạt các bộ phận kết hợp với bánh răng mặt trời , các khớp nối được kết nối với nhau . Có tới 14 bánh răng của Rohloff Speedhub đạt được với sự hộ trợ của một vài bánh răng hành tinh đưa ra với tỷ lệ 7 lựa chọn , cung cấp tăng gấp 7 lần so với toàn bộ 14.

5.Phạm vi, các bước và các tùy chọn

Sở thích của bạn tất cả còn tùy thuộc vào sức mạnh của bạn , nhịp điệu ưa thích và tốc độ hoặc con dốc mà bạn định đi . Nếu như bạn đang nâng cấp để đi leo núi hoặc thám hiểm bạn nên chọn phạm vi rộng hơn để có thể cung cấp những bước nhảy lớn hơn giữa các bánh răng .

Những tay đua thích tỷ lệ thấp để nó có thể tìm thấy những bánh răng phù hợp với hiệu quả tối đa và họ có thể sẵn sàng hy sinh phạm vi cho nó . Tuy nhiên việc những chiếc xe đạp với số lượng bánh răng lớn hơn bao giờ hết thì những cân bằng này phần nào trở nên ít cấp tính , nếu bạn có nhiều bánh răng hơn để bao phủ phạm vi họ sẽ ngồi gần nhau hơn . Trên một chuếc xe đạp leo núi điển hình . Một bánh răng cao hơn hoặc thấp hơn 10% sẽ cho phép thấp hơn khoảng 10% so với kết tiếp và vì tính đa dạng của địa hình sẽ không có nhiều lý do để có thể đi xa hơn .

Nếu bánh răng cửa bạn quá gần nhau bạn sẽ phải thay đổi vài lần để có thể đáp ứng sự thay đổi của xe khi đi trong đường mòn . Việc thiết lập đĩa 3 thông thường dẫn tới phạm vi chồng chéo của các bánh răng và bạn có thể tìm thấy được một cặp kết hợp những đĩa và bánh răng khác nhau cung cấp cùng tỷ số tổng thể .

Vì vậy, trong khi bạn có thể 30 bánh răng trên tùy chọn , hãy căn cứ vào sự kết hợp chính xác của các đĩa và líp cassette để đạt được tỷ lệ tốt nhất . Bạn có cũng thể cố tình giới bạn các lựa chọn bánh răng của mình với rất nhiều lý do . Thiết lập đĩa đôi được phổ biến với những người đi xe đạp leo núi hoàn toàn không có đĩa bên ngoài để tăng được sự mài mòn với mặt đất .

Những người đi xe đạp đường dài đã bắt đầu những thử nghiệm với kết hợp 1×9 sử dụng những băng chuyền cỡ trung và líp tầm rộng cung cấp giải pháp đơn giản hầu hết các bánh răng mà bạn cần . Thậm chí còn có những lựa chọn đơn giản hơn nữa đáng tin cậy hơn .

6.So sánh cài đặt

Có rất nhiều sự lựa chọn gearing có sẵn ra khỏi kệ .Biểu đồ bạn sẽ thấy dưới đây cho biết phạm vi bánh răng được cung cấp bởi năm thiết lập thông thường . Tỷ lệ bánh răng của một chiếc cũng có nghĩa là một cuộc cách mạng bánh xe cho mỗi cuộc cách mạng của cranks hoặc lái xe trực tiếp . Bất kỳ thứ gì dưới đây đều là bánh răng rất thấp . Đầu rái của mỗi thanh là bánh răng thấp nhất , đầu phải hiển thị mức cao nhất .

Tất cả những phạm vi này có thể đươc tinh chỉnh bằng cách chọn các phần khác nhau .Để có thể so sánh , chúng tôi có những thiết lập 28sp với độ phổ biến là  22/32 / 42T  và 11-32T . Hệ thống Twin và bash là bộ xích đôi 22 / 36T thân thiện với tất cả các xe đạp allmountain và xe đạp freeride với đĩa xích lớn và một líp cassette 11-34T.

Chuỗi xích SRAM XX là một chuỗi 28 / 42T định hướng cho xe đua  và có một líp cassette tốc độ 11-36T 10 tốc độ. Cuối cùng, bánh răng Rohloff và Alfin có thể được sử dụng với nhiều loại đĩa và bánh răng khác nhau, và những hộp số khác nhau sẽ dịch chuyển thanh trái hoặc phải. Hình minh họa ở đây giả định 40 / 18T cho Rohloff và một 32 / 18T cho Alfine.

7.Hiệu quả cơ học

Các phép đo được thực hiện hiệu quả nhờ hiệu quả của hệ thống lái xe đạp và có kết quả ấn tượng . Trong một phòng thí nghiệm, một chiếc xe tải có thể đạt được hiệu quả tới 99% với một phần trăm sức mạnh được đặt vào bánh sau . Điều đó thật tuyệt vời đối với cơ chế

Bạn cũng có thể không nhận được hiệu suất 99% trong thế giới thực với một số yêu tố ảnh hưởng tới hiệu quả thì không rõ ràng ngay lập tức. Một trong những điều chính là bánh răng và xích kích thước . Với những cái hiệu quả lớn hơn , đối với kích thước đĩa trước nhất định , bạn có thể thấy 99 phần trăm hiệu quả với một bánh răng 21 răng nhưng chỉ 95% với bánh 11 răng . Đó là một sự khác biệt , gợi ý rằng nếu bạn có thể đạt được tỷ lệ tương tự bằng bánh răng lớn hơn  (42 / 21T thay vì 32/16T)  thì bạn sẽ đạp được một cách hiệu quả hơn . Điều đáng ngạc nhiên là các thử nghiệm cho thấy hầu như không có sự khác biệt nào về hiệu quả đo nếu đĩa và bánh răng bù đặp cho nhau hoặc có sự chồng chéo cực đại như đĩa lớn với líp lớn , hay đĩa nhỏ và líp nhỏ .

Việc bôi trơn dây xích dường như không tạo ra sự khác biệt lớn trong khi thử nghiệm  . Tuy nhiên , với một thế giới khác biệt với chuỗi đơn giản giữa đĩa và líp dễ bị tác động bởi những tác nhân gây mòn làm ảnh hướng tới hiệu suất . Nếu như xuất hiện những tiếng ồn ào luôn là những dấu hiệu xấu và có xu hướng biến cho dây xích bị kéo căng ra gây ra những hậu quả vô cùng nghiệm trọng . Và ngay lập tức nếu như vừa đi ở môi trường xung quanh có rất nhiều bụi, cát nước là vô cùng hợp lý để tiến hành làm sạch và bôi trơn cho chúng .

8. Tương lai cải tiến 

8sp không còn là sự sử dụng phổ biến nữa mà những groupset với 2/3×10 X7 của SRAM có sẵn với phiên bản 3X10 . Alfine của Shimano đang bị va đập với tốc độ 11sp với phạm vi bánh răng tương đương với líp cassette 11-45. Nó không thể phù hợp với phạm vi trật tự của Rohloff, nhưng nó có thể rẻ hơn rất nhiều.

Sau đó có những hệ thống đã được xây dựng trong rất nhiều năm . Hộp số trung tâm được lắp đặt có trọng lượng phân phối và đình chỉ lợi ích thêm phức tạp . Với dây đai răng là động cơ bảo trì thấp sạch sẽ cung cấp sự yên tĩnh nhưng cần có bánh răng trung tâm có độ căng cao hoặc một bánh răng có khung có khoảng trống để lắp . Có vẻ như các chuỗi và những derailleur chuyển đổi có thể thống trị thị trường xe đạp leo núi trong một thời gian nữa.

Các bánh răng trung tâm thông thường quá nặng và không hiệu quả để sử dụng ngoài các ứng dụng chuyên biệt, nhưng việc truyền tải biến đổi liên tục (CVT) có thể là câu trả lời.

Các hệ thống CVT hứa hẹn sẽ giải phóng chúng ta khỏi những ràng buộc trong việc lựa chọn bánh răng bằng cách cho chúng ta nhiều phạm vi có thể vượt qua một dãy núi với sự chuyển dich rất nhanh . Các hệ thống CTV hiện tại quá nặng để có thể sử dụng hiệu quả nhưng cũng có một số kỹ sư xác định việc để khắc phục điều đó . Cuối cùng hộp số điện tử của Shimano dành cho xe đạp đường bộ ( Dura-Ace Di2 ) đã chứng tỏ đủ mạnh để đứng vững trên đường đua của cuộc đua Paris-Roubaix. Liệu một ngày nào đó chúng ta sẽ thấy nó trên những chiếc xe đạp núi?

Nếu như bạn là những newbie mới tham gia bộ môn xe đạp leo núi hãy tham khảo cách đi xe đạp leo núi từ những chuyên gia hàng đầu và người chơi kinh nghiệm để học hòi và trau dồi tốt hơn nhé!